Gids voor kippen houden in de achtertuin

Zin om kippen te gaan houden? Misschien hoop je op lekkere verse, biologische eitjes bij je ontbijt. Of gun je de kinderen (en jezelf!) een leuke leerervaring. Daarnaast zijn kippen natuurlijk ook nog eens fascinerend om naar te kijken.

Wel is het, zoals bij elk huisdier, belangrijk om je van tevoren in te lezen. Kippen hebben namelijk goede zorg nodig, ook al vragen ze niet veel. Daarom is het belangrijk om bij jezelf na te gaan of je de kippen op dit moment in je leven de kippen kunt bieden wat ze nodig hebben.

Onderstaande gids helpt je bij het stellen van de juiste vragen, het maken van een plan om de kippen gezond groot te brengen en bij het voorkomen van problemen waar veel beginnende ‘kippenouders’ vroeg of laat tegenaan lopen. Je krijgt tips & tricks om aan de slag met je kippen en ze op te voeden tot gelukkige kippen.

Benodigdheden:

Kuikenhok
Warmtelamp, warmtemat of warmteplaat
Bodembedekking
Kuikenvoerbak
Kuikendrinkbak
Kuikenvoer
Thermometer
Kippenhok
Kippenren
Schoonmaakmiddel
Kippenvoer
Kippengrit
Voersilo
Drinkbak
Ontwormingsmiddel

Een paar basisprincipes over kippen (en een paar kippenmythes die gewoon niet waar zijn)

• Kippen hebben een levensverwachting van ongeveer 8 tot 10 jaar. Voor zover bekend, was een kip die het alleroudste werd een kip genaamd Matilda. Matilda werd maar liefst 16 jaar oud!
• De gemiddelde kip begint eieren te leggen als ze ongeveer 18 weken oud is en zal haar hele leven lang eieren blijven leggen.
• Op de piekleeftijd van het eieren leggen, zullen de meeste hennen één ei per dag leggen.
• Hennen zullen minder eieren leggen naarmate ze ouder worden. In het algemeen zullen tweejarige hennen ongeveer 80% leggen van het aantal of de eieren die ze het eerste jaar van hun leven legden. Tegen vier jaar zullen de meeste hennen ongeveer 60% leggen van het aantal eieren dat ze het eerste jaar legden en dat aantal zal blijven dalen naarmate je hennen ouder worden.
• Hennen leggen eieren met of zonder een haan. Er zijn veel redenen om een haan te houden, maar ze zijn niet nodig om je kippen eieren te laten leggen.
• Hanen zullen altijd kraaien. Hoe hard je het ook probeert, je kunt een haan niet trainen om niet te kraaien.

Aan de slag met kuikens

Voordat je je eerste kuikens adopteert, is het belangrijk dat je zorgvuldig bepaalt waarom je in de eerste plaats kippen wil houden. Duidelijk zijn met je doelen helpt je om te bepalen wat voor soort verblijf je moet bouwen, hoeveel tijd je in je kippen zult moeten investeren en welk onderhoudsbudget je nodig hebt.

Bepaal eerst of het toegestaan is om kippen te houden in jouw tuin en hoe je buren er tegenover staan. Als je huurt, neem dan eerst contact op met je huisbaas of woningcorporatie. Check ook of het toegestaan is om kippen te houden in jouw gemeente. Betrek ook je buren bij je plannen. Op deze manier voorkom je dat je kippen leiden tot problemen of burenruzies. Je wil niet dat je gevederde vrienden in een vroeg stadium alweer moeten verhuizen.

Denk ook na of je kippen wil fokken door er een haan bij te zetten. In dat geval moet er genoeg ruimte zijn voor een nieuwe generatie kippen.

Een kuikenhok maken

Volwassen kippen kunnen lage temperaturen in de winter zonder problemen doorstaan. Kuikens jonger dan zes weken hebben echter nog niet al hun veren, waardoor ze hun lichaamstemperatuur nog niet voldoende kunnen regelen. Ze zitten daarom vaak tussen de donzige, warme veren van hun moeder. Neem je kuikentjes in huis, dan is het dus belangrijk dat ze een gezellige, warme plek hebben.

Zo’n warm kuikenhok kun je kant-en-klaar aanschaffen of bouw je zelf, bijvoorbeeld in een houten kist of een puppy-bench of voorraadbak. Het is belangrijk om geen plastic bak te kiezen, omdat je een verwarmingselement gaat gebruiken. Het hok moet groot genoeg zijn voor al je kuikens. Ieder kuikentje heeft een ruimte nodig van 15×15 cm tot 30×30 cm. Een grote kartonnen doos is een optie, maar zorg er wel voor dat alle verwarmingselementen goed vastzitten om brandgevaar te voorkomen. Jonge kuikens hebben ook de neiging om slordig te zijn, dus zal een kartonnen doos ook regelmatig vervangen moeten worden. Het hok moet minimaal 60 centimeter hoog zijn, want kuikens kunnen verrassend hoog springen. Als het hok niet zo hoog is, of als je andere huisdieren hebt, dek het dan af om de veiligheid van je kuikens te garanderen.

Heb je een geschikt hok in gedachten, dan moet je nog een verwarmingselement kiezen. De meeste mensen kiezen voor een warmtelamp. Deze zijn relatief goedkoop en makkelijk te vinden. Het nadeel is wel dat ze brandgevaar kunnen opleveren. Gebruik je een warmtelamp, zorg dan dat deze goed vastzit en niet in aanraking komt met iets brandbaars. Warmtelampen voor kuikens hebben vaak een rode kleur, omdat deze kleur de slaapcyclus van de kuikens niet beïnvloedt en het kuikens ontmoedigt elkaar te pikken.

Je kunt ook kiezen voor andere verwarmingsmogelijkheden, zoals een warmtemat of een warmteplaat. Een warmteplaat bootst de moederkip goed na, omdat de kuikens onder de plaat kunnen rusten. Warmteplaten zijn vaak het duurst, maar ze zijn ook het meest brandveilig.

Kies vervolgens het juiste materiaal voor de bodem van je kuikenhok. Vroeger koos men vaak voor krantenpapier. Dit is alleen niet zo geschikt voor de tere pootjes van de jonge kuikens. Materiaal van stof is ook niet aan te raden, omdat dit blijft hangen aan de nageltjes van de pootjes. Je kunt het beste kiezen voor papieren handdoeken, hennepvezel, zaagsel, versnipperd papieren strooisel of middel- tot grofkorrelig zand. Stro wordt vaak aanbevolen, maar is niet zo geschikt omdat er mijten en andere parasieten in kunnen zitten.

Tot slot kies je nog een veilige en hygiënische kuikenvoerbak en –drinkbak. Kommen zijn niet aan te bevelen, dit levert verdrinkingsgevaar op voor de kleine en tere kuikens. Daarbij zullen kuikens ook in de kommetjes gaan staan, waardoor ze zelf hun eten en drinken bevuilen. De beste eet- en drinkbakken zijn ondiepe schalen en afgesloten reservoirs, zodat de kuikens er niet in gaan staan.

Kuikens uitkiezen

Dan is het nu tijd voor het leukste gedeelte: de kuikens ophalen! Onderzoek eerst wat je favoriete ras is. Je kunt gaan voor een gewone kippensoort, maar je kunt ook kiezen voor de wat kleinere krielkip. Als je geïnteresseerd bent in krielkippen, overweeg dan om alleen krielkippen te houden. Grotere kippen pikken krielkippen namelijk vaak, vooral als ze niet samen zijn grootgebracht. De meeste standaard kippenrassen kunnen echter vaak goed met elkaar opschieten, dus ga gerust voor een gemengd koppel van verschillende rassen.

Je kunt ervoor kiezen om kuikens op te halen bij een boerderij, bij een fokker of een boerenwinkel. Kies bij voorkeur voor lokaal gefokte kuikens; die hoeven de ontberingen van lang transport niet te doorstaan en zijn vaak gezonder.

Soms kun je kiezen of je een gesekst kuiken wil of niet. In dit geval is bekend welke sekse het kuikentje is en of het dus een hen of een haan wordt. Het is verstandig om voor vrouwtjes te kiezen, tenzij je zelf wil gaan fokken of veel buitenruimte hebt. Meerdere hanen bij elkaar in een beperkte ruimte gaan waarschijnlijk met elkaar vechten en kunnen ook agressief naar jou worden.

Het is ook belangrijk om te weten of je kuikens al gevaccineerd zijn of niet. Veel fokkers vaccineren hun keukens tegen een virus dat de ziekte van Marek kan veroorzaken. Deze ziekte veroorzaakt ernstige tumoren bij kippen. Het virus is bovendien erg besmettelijk. Het is dus verstandig om alleen gevaccineerde kuikens te kopen en hier ook actief naar te vragen. De ziekte van Marek kan zich kilometers ver verspreiden en kan ook worden overgebracht via menselijke kleding. De ziekte treft zowel kuikens als volwassen kippen. Zorg er dus voor dat je niet met deze gevreesde ziekte te maken krijgt.

Verzorging van je kuikens

De dag dat je je kuikens mee naar huis neemt, is een spannende en leuke dag. Probeer de kuikens zodra je thuis bent meteen binnen in het kuikenhok te zetten, zodat ze het niet koud krijgen. Je kunt ze de eerste dagen een probioticum en elektrolyten in hun water geven. Voor de hechting is het verder belangrijk de kuikens regelmatig aan te raken zodat ze zich op hun gemak voelen als ze vastgehouden worden. Pak ze als ze heel jong zijn echter maar heel kort op en herinner jonge kinderen (en jezelf) eraan dat de kuikens baby’s zijn die veel moeten slapen om op te groeien tot grote en sterke kippen.

Maak het bodemmateriaal in het hok regelmatig schoon en verschoon dagelijks het voedsel en water om ziekten te voorkomen. Geef kuikens speciaal kuikenvoer dat voldoet aan hun behoeften. Er is gemedicineerd en niet-gemedicineerd voer op de markt. Gemedicineerd voer kan echter too much zijn voor jonge kuikens, dus het is veiliger om de niet-gemedicineerde variant te gebruiken. Als je toevallig eendenkuikens grootbrengt, gebruik dan al helemaal geen gemedicineerd voer, want dat verdragen ze niet.

Kijk minstens een keer per dag of je kuikens een zogenaamd ‘poepkontje’ hebben. Ze hebben dan wat opgedroogde poep aan de anus, waardoor ze hun uitwerpselen niet meer kunnen uitscheiden. Een ‘poepkontje’ komt vooral bij kuikens die nog wat gestrest zijn. Verwijder de opgedroogde poepresten voorzichtig met een papieren handdoekje dat vochtig is gemaakt met warm water. Doe dit niet te hardhandig en laat het vuil voorzichtig losweken, want anders kun je het kuikentje beschadigen.

Als je kuikens nog heel jong zijn, is het belangrijk om de temperatuur in hun hok goed in de gaten te houden. Investeer dus in een goede thermometer. Zorg ervoor dat de kuikens beschikken over een koelere en warmere plek in hun hok, zodat ze hun lichaamstemperatuur zelf kunnen aanpassen. Houd gedurende de eerste levensweek het warme gedeelte op 35 graden. Verlaag iedere daarop volgende week het warme gedeelte met ongeveer drie graden tot je op kamertemperatuur zit. Hier moet je aankomen rond week vijf of zes, als de kuikens helemaal bevederd zijn. Als je een warmtelamp gebruikt kun je de temperatuur aanpassen door de lamp steeds iets verder van het hok af te plaatsen. Na zes weken kunnen kuikens hun lichaamstemperatuur zelf regelen en start je met de overgang naar het buitenleven.

Opgroeien: Volwassen kippen (en hanen) verzorgen

Als je kuikens zes weken oud zijn, zijn ze klaar om buiten te gaan leven. Maar eerst moet je goed bedenken hoe je dat wil aanpakken. Mogen de kuikens vrij rondscharrelen? Krijgen ze een omheining? Wat voor soort hok heb je nodig? Zijn er roofdieren waar je rekening mee moet houden? Zorg dat je de antwoorden op deze vragen hebt voor de kuiken naar buiten gaan, om de overgang naar het buitenleven zo soepel mogelijk te laten verlopen.

Huisvesting van je kippen

Je hebt niet per se een groot erf nodig hebben om kippen te kunnen houden. Als je maar een paar kippen hebt en ervoor zorgt dat hun hok regelmatig schoongemaakt wordt, kun je zelfs op een balkon of in een kleine tuin kippen houden. In een kippenhok kunnen ongeveer vier kippen per m², voor hun buitenruimte hebben ze meer vierkante meters nodig, minimaal m² per kip.

Het is belangrijk om je kippen ’s nachts een veilig onderkomen te bieden in een afgesloten hok. Dit doe je bijvoorbeeld om ze te beschermen tegen roofdieren. Je kunt een hok zelf maken of (online) bestellen. Het is ook mogelijk om een hok te kopen met een aangebouwde ren. Een afgesloten ren kan kippen ook beschermen tegen roofvogels en honden.

Denk ook goed na over de plaatsing van het hok. Het is belangrijk dat je er nog goed bij kan om het hok schoon te maken. Daarnaast is het belangrijk dat het hok niet op een plek staat die in de zomer te heet wordt. Zorg er ook voor dat het hok goed geventileerd is, zodat de luchtkwaliteit goed is en er niet een te hoge vochtigheidsgraad is in de winter. Vermijd metalen hokken of isoleer deze met hout, karton of ander isolatiemateriaal. Door het koude metaal kunnen de kippen hun lichaamswarmte namelijk moeilijker vasthouden.

Vrije uitloop of geen vrije uitloop

Je kunt besluiten om je kippen vrij te laten rondscharrelen, maar dit hangt af van verschillende belangrijke factoren. Als je dicht op buren woont die niet zomaar kippen in tuin willen, of in de buurt van een drukke weg of als er veel roofdieren in jouw buurt rondlopen, dan is de kippen vrij laten rondscharrelen misschien geen goed idee.

Als je een groter terrein hebt, biedt de kippen vrij laten rondscharrelen echter veel voordelen. Vrijlopende kippen eten insecten en helpen je dus op een natuurlijke manier van ongedierte in de tuin af. Daarnaast eten je kippen ook gras en ander plantaardig materiaal. Dat scheelt je weer kippenvoer kopen! Door het vrij rondlopen zullen je kippen ook minder vatbaar zijn voor ziekten en hebben ze minder last van agressie door verveling.

Je kippen beschermen tegen roofdieren

Voor je een hok kiest, is het belangrijk om te weten welke roofdieren er in jouw omgeving voorkomen. In Nederland zijn dat bijvoorbeeld: vossen, ratten, katten, steenmarters, boommarters, bunzings, nertsen, hermelijnen, wezels en roofvogels. Als deze ook overdag bij je kippen in de buurt komen, kun je ervoor kiezen om je kippen de hele dag in een afgesloten ren te houden. Als je je kippen wel graag vrij wil laten rondscharrelen maar toch bezorgd bent over roofdieren, bieden honden, ganzen en hanen enige bescherming. Je kunt ook schrikdraad om je tuin of erf hangen en plekken met dichte begroeiing aanleggen waar je kippen zich als dat nodig is kunnen terugtrekken.

Kippengaas is vooral bedoeld om kippen binnen te houden, niet om roofdieren buiten te houden. Roofdieren knagen of lopen er vaak gewoon dwars doorheen. Een betere optie als je zelf een hok of ren bouwt is om te kiezen voor gaas met fijnere mazen dat steviger is. Sommige kant-en-klare hokken hebben nogal dun gaas, overweeg dus om de beveiliging zelf op te voeren door er extra gaas aan toe te voegen. Inspecteer je hok verder zorgvuldig op kleine openingen. Ratten en wezels wringen zich daar namelijk makkelijk doorheen.

De meeste roofdieren zijn vooral ’s nachts actief, dus het is vooral belangrijk dat je kippen ’s nachts een veilig onderkomen hebben. Gelukkig zijn kippen gewoontedieren en ze kunnen niet zien in het donker, waardoor ze er vaak zelf al voor kiezen om ’s nachts naar hun hok te gaan als ze eenmaal gewend zijn aan dit verblijf. De kippen gaan dus vanzelf naar binnen, jij hoeft ’s avonds alleen nog maar het hok op slot te doen.

Je kippen naar buiten verhuizen

Als je kippen volledig bevederd en meer dan zes weken zijn, mogen ze naar buiten verhuizen. Waarschijnlijk ben je er tegen die tijd ook behoorlijk aan toe, want na zes weken beginnen de beestjes behoorlijk rommelig te worden. Als je de kippen naar buiten brengt hebben ze waarschijnlijk geen extra warmtebronnen meer nodig in het hok, tenzij het winter is. Zorg wel voor een geleidelijke overgang door je kippen op een warme dag een paar uur buiten te zetten en ze daarna in de nacht weer mee naar binnen te nemen. Bouw de tijd dat de kippen buiten zijn langzaam op, tot ze ook ’s nachts buiten kunnen blijven. Wordt het plots erg koud, breng ze dan weer een tijd naar binnen tot de ergste kou voorbij is. Als je kippen vrij buiten mogen rondscharrelen, laat ze dan wel eerst een paar dagen in hun nachthok. Dan kunnen ze wennen aan hun nieuwe huisje en begrijpen ze dat ze daar ’s avonds ook weer heen kunnen gaan.

Onderhoud van de kippenhokken

Rennen en kippenhokken moet je regelmatig schoonmaken om de gezondheid van je kippen goed te houden. Hoevaak dit moet, hangt af van verschillende factoren, zoals de grootte van het hok, of je kippen overdag vrij rondlopen of niet en van de hoeveelheid kippen die je hebt. Een groot hok met een klein aantal kippen dat overdag vrij buiten rondscharrelt hoeft minder vaak te worden schoongemaakt dan een klein hok met kippen die overdag niet vrij rondscharrelen.

Tijd en ervaring maken vanzelf duidelijk hoe vaak je een hok moet schoonmaken, maar de algemene vuistregel is dat het strooisel minstens een keer per week ververst moet worden en dat je regelmatig een grondige schoonmaakbeurt moet doen met schoonmaakmiddel. Voeg bij het verversen van het hok enkele handenvol ver strooisel toe. Houtkrullen, zaagsel, beukensnippers en hennepvezels zijn goede bodembedekkers voor hokken en rennen. Vermijd het kopen van stro, tenzij je de bron echt vertrouwt, want hier kunnen moeilijk uit te roeien mijten in zitten.

Let naast het regelmatig schoonmaken op tekenen in of rondom het hok die erop wijzen dat je een knaag- of roofdierprobleem hebt. Zie je teken, beveilig het hok dan nog beter. Gebruik nooit vergif in de buurt van het kippen om knaagdieren te bestrijden, kippen kunnen dit vergif namelijk per ongeluk binnenkrijgen.

Voedsel, water en supplementen voor je kippen

Kippen hebben vooral uitgebalanceerd kippenvoer nodig. Er is zelfs biologisch kippenvoer. Jongere kuikens en sommige krielkippen hebben moeite met het eten van grotere korrels, dus voor hen kun je speciaal voer kopen voor kuikens of krielkippen. Kippen die eieren leggen hebben voer nodig dat ongeveer 16% eiwit bevat. Als je hennen in de rui zijn is 20% eiwitvoer aan te bevelen. Zo krijgen ze voldoende voedingstoffen binnen voor nieuwe bevedering.

Kippen hebben daarnaast ook aparte bakjes nodig met kippengrit. Dit helpt kippen hun voedsel te verteren en geeft een extra calcium-boost die ze nodig hebben om eieren te leggen. Elektrolyten, probiotica en aanvullende vitaminen kunnen soms ook een goede dieet-aanvulling zijn. In de winter kun je kippen gebroken mais, granen en zaden geven voor een broodnodige calorie-boost en wat vermaak tijdens het opknabbelen van rondgestrooid voedsel. Meelwormen zijn een ook een uitstekende, eiwitrijke aanvulling en kunnen zowel levend als gedroogd aangeboden worden.

Kippen hebben nogal de neiging om veel rotzooi te maken. Als ze de kans krijgen gaan ze in hun eigen voedsel en water staan. Hangende voeder– en waterbakken met ondiepe schalen en afgesloten reservoirs zijn daarom zeer aan te bevelen. Dit voorkomt verontreinigd drinkwater. Als voer of water vuil is geworden, gooi het dan weg om de verspreiding van ziekten te voorkomen. Kippenvoer trekt ook knaagdieren aan. Berg het daarom vooral ’s nachts veilig op in een knaagdierbestendige bak.

Kippen volledig veganistisch voeden is geen goed idee. Kippen zijn omnivoren en hebben genoeg eiwittetn nodig. Ze eten met plezier bijna alle restjes uit de keuken op. Geef ze gerust restjes groente of pasta. Schotel ze uiteraard geen junk food voor of alcohol en cafeïne en ze mogen ook geen chocolade, avocado’s, citrusvruchten, groene aardappelen, droge bonen, beschimmeld en bedorven voedsel.

Oeps, ik hoor kukeleku: je kuiken blijkt een haan te zijn

Je was er van overtuigd dat je een stel hennen in huis had gehaald, maar toch hoor je ineens het gekraai van een jonge haan. Dit geluid is niet te missen en is afhankelijk van je omstandigheden een welkom of onwelkom geluid. Hanen hebben zo hun voordelen, waarvan de belangrijkste is dat ze ideale beschermers van hennen zijn en deze beschermen tegen de aanwezigheid van roofdieren.

Er kunnen natuurlijk ook redenen zijn waarom je misschien geen haan wil. Misschien zitten je buren niet te wachten op gekraai. Of je vindt het prima om één haan te hebben, maar je hebt er nu ineens twee die agressief zijn tegen elkaar. Wat de reden ook is, voordat je kippen neemt is het belangrijk om na te denken hoe je om zult gaan met een eventuele haan. Soms nemen boerderijwinkels of fokkers de haan terug en herplaatsen ze deze gratis. Je kunt ook zelf flyers of advertenties plaatsen om je haan herplaatst te krijgen. Dierenasielen nemen soms ook ongewenste hanen op.

Hanen kunnen nogal een persoonlijkheid hebben en zijn daarom niet altijd geschikt voor beginnende kippenouders. Zorg er daarom voor dat je alleen gesekste kuikens aanschaft, waarvan je zeker weet wat de sekse is. Dat voorkomt dat je later een haan moet herplaatsen.

Winterverzorging voor je kippen

Kippen kunnen behoorlijk goed tegen temperaturen onder het vriespunt. Dat gezegd hebbende, zijn er wel enkele voorzorgsmaatregelen die je moet nemen om je kippen op de winter voor te bereiden. Zorg dat hun hok zo tochtvrij mogelijk is en zorg voor een goede ventilatie, zodat vocht niet onnodig blijft hangen. Overweeg windschermen rondom voedsel- en waterbakken zodat de kippen rustig uit de wind kunnen eten en drinken. Gebruik geen kachels in het kippenhok, dit is meestal onnodig en verhoogt het risico op brand. Daarbij raken kippen dan onnodig gewend aan de warmte, waardoor ze zelf minder goed hun temperatuur kunnen reguleren.

Zet de drinkbak van een kip liever niet het hok, dit kan leiden tot vochtigheid en morsen. Geef als het koud is verder je kippen tweemaal per dag vers water, om bevriezing van het water te voorkomen.

Het schoonmaken van extra moeilijk worden als er een hoop sneeuw en ijs ligt. Je kunt er dan voor kiezen om het hok schoon zoals je gewend, maar daarna leg je er een laagje bodembedekking van ongeveer 10 centimeter in. Daarna gooi je er wat zaden en granen in. Terwijl je kippen rondscharrelen en het voedsel opeten, keren ze zelf het strooisel om waardoor het op natuurlijke wijze composteert. Op die manier blijven vieze geurtjes als het goed is weg en hoef je het hok pas in het voorjaar weer grondig schoon te maken. Een bijkomend voordeel is dat het ontbindende strooisel warmte produceert. Daarbij zou het strooisel in het voorjaar volledig afgebroken moeten zijn zodat je het zelfs nog kunt gebruiken als compost voor je tuin.

Verveling bij je kippen voorkomen

Vrijlopende kippen hebben veel te doen: jagen op wormen, stofbaden in de modder en gras knabbelen. Als je kippen echter niet scharrelen, kan het nodig zijn ze wat verrijking te geven om de verveling en de kans op agressie tussen de kippen te verminderen.

Het strooien van meelwormen of voedselresten rond je ren is een gemakkelijke manier om je kippen te vermaken. Je kunt je kippen ook speciaal vogelspeelgoed aanbieden. Je kippen zullen het heerlijk vinden om al deze nieuwe dingen te onderzoeken.

Nieuwe kuikens toevoegen

Als je al kippen had, maar er graag wat kuikens bij wil, is het belangrijk om voorzorgsmaatregelen te treffen om er zeker van te zijn dat de kuikens door de oudere hennen worden geaccepteerd. Introduceer nooit kuikens jonger dan zes weken, wacht tot ze tussen de acht en twaalf weken oud zijn voor je ze aan je kippenhok toevoegt.

Kippen kunnen behoorlijk agressief zijn tegen elkaar, dus het is belangrijk dat je de tijd neemt. Het kan helpen om nieuwe kuikens eerst een paar dagen in een kleinere kooi binnen je kippenhok te zetten, zodat de oudere kippen voorzichtig kunnen wennen. Als je klaar bent om de kuikens en oudere kippen te verenigen, wacht dan tot het donker is en je hennen slapen. Zet de nieuwe kuikens voorzichtig in het hok bij de slapende hennen en sluit het hok tot de ochtend. De kippen wijzen de nieuwe kuikens minder snel af als ze de kuikens meteen zien zodra ze wakker worden.

Oudere hennen toevoegen

Als je oudere hennen wil toevoegen aan je kippenhok, gebruik je dezelfde methode als voor de kuikens. Zet ze in het hok als het donker is. Inspecteer de hennen die je toevoegt wel eerst zorgvuldig op tekenen van ziekte en mijten. Kijk bijvoorbeeld naar de ogen, snavels en lichaamsopeningen en onderzoek deze op afscheiding en ongedierte. Controleer daarnaast of de hennen die je toevoegt al zijn gevaccineerd zijn tegen de ziekte van Marek, een gevaarlijke kippenziekte. Voor de zekerheid is het ook verstandig om de nieuwe hennen eerst preventief te behandelen tegen wormen en mijten en ze minstens een week in quarantaine te zetten op een meter of tien van het kippenhok.

Veel voorkomende problemen bij kippen

Het is belangrijk om je kippen goed te leren kennen en te weten hoe ze er normaalgesproken uitzien. Op die manier kun je eventuele ziektes vroegtijdig herkennen. Inspecteer je kippen regelmatig door te kijken naar hun poten en veren en te controleren of ze heldere ogen en een schone snavel hebben.

Hieronder zetten we een paar van de meest voorkomende ziektes en plagen waar kippen last van kunnen krijgen en hoe je deze behandelt. Bedenk wel dat het gebruiken van huismiddeltjes niet betekenen dat je een bezoekje aan de dierenarts kunt overslaan. Als het niet goed gaat met een kip, schakel je een dierenarts in die ook gespecialiseerd is in kippen.

Agressie

Kippen zien er ongevaarlijk uit, maar ze kunnen nogal gemeen zijn tegen elkaar, vooral als er nieuwe kippen bijkomen. Introduceer nieuwe kippen daarom altijd voorzichtig en let goed op tekenen van agressie bij je kippen. Haal kippen zo nodig uit elkaar.

Als je toch merkt dat er een kip gepikt en verwond is, behandel de verwonding dan met antibiotica.

Ondanks hun ongevaarlijke uiterlijk kunnen kippen nogal gemeen tegen elkaar zijn, vooral als je nieuwe vogels in je kudde introduceert. Ga altijd voorzichtig te werk als je nieuwe vogels toevoegt, let goed op tekenen van agressie in je kudde en wees bereid de vogels zo nodig te scheiden.
Als je, ondanks je beste inspanningen, merkt dat een vogel gepikt is, behandel de verwonding dan met een wondspray, zoals KenoFix Spray. De blauwe kleur van de spray voorkomt ook dat kippen in de wondjes gaan pikken.

Ademhalingsproblemen

Ademhalingsproblemen bij kippen kun je bijvoorbeeld herkennen aan kleine schuimachtige belletjes in de ogen, waterige afscheiding uit de ogen en neusgaten en open snavel-ademhaling. Er zijn veel verschillende oorzaken van ademhalingsproblemen bij vogels, waaronder bacteriële infecties, virussen en gaapworm. Zijn de symptomen mild, dan kan een natuurlijk antibioticum-brouwsel al helpen. Voeg een scheutje appelciderazijn, een uitgeperst teentje knoflook en een snufje gedroogde of verse oregano toe aan het water van je kippen. Je kunt ook Garlic Allicin gebruiken, dit is 100% natuurlijke Europese knoflook en zorgt onder andere voor gezonde luchtwegen. Verdwijnen de symptomen niet na een dag of twee? Bel dan de dierenarts.

Mijten en luizen

Mijten en luizen bij kippen herken je aan een bleke kammen, kale plekken en veerverlies, verminderde eetlust, lethargie en verminderde eiproductie. Daarnaast kun je mijten soms ook in het hok zien zitten, vooral rondom ventilatiegaten. Er zijn enkele middelen verkrijgbaar die je helpen bij de bestrijding, maar je kunt ook de dierenarts om hulp vragen. Mijten en luizen komen minder vaak voor bij vrij rondlopende kippen, omdat zij vaak een stofbad nemen. Lopen je kippen niet vrij rond, maak dan zelf een stofbad voor ze met diatomeeënaarde. Een beetje neemolie op de kippen en in het hok is ook een nuttige, biologische bestrijdingsoptie. Als je kip last heeft van schubbenpootmijt, te herkennen aan opstaande schubben op de poten, breng je wat vaseline, neemolie of plantaardige olie op de poten aan.

Zure krop

De krop is een klein ‘zakje’ in de kippenborst waar het voedsel eerst heengaat en geweekt wordt, voordat het doorgaat naar de maag. Een kip kan last krijgen van de krop, bijvoorbeeld zure krop. Dit herken je aan lusteloosheid, verminderde eetlust en zuur ruikende adem. Je kunt een scheutje appelciderazijn en probiotica toevoegen aan het water van je kippen om zure krop te voorkomen of een bestaande infectie te behandelen. Daarnaast kun je de krop van je kip zachtjes masseren en de inname van voedsel tijdelijk wat beperken.

Wormen

Kippen eten insecten en insecten hebben vaak parasieten. Daarom is het belangrijk om een ontwormingsmiddel toe te voegen aan het kippenvoer. Vaak is tweemaal per jaar je kippen ontwormen voldoende. Je weet dat je kippen ontwormd moeten worden als je zichtbare wormen ziet in hun ontlasting of als ze last hebben van gewichtsverlies, lusteloosheid, gebrek aan eetlus, bleke kammen en een verminderde eiproductie.

Gepofte veren

Als een kip haar veren uitzet, kan dit een symptoom zijn van iets dat niet goed zit. Als de veren van je kip uit lijken te puilen, is er vaak iets niet in orde. Kippen doen dit als ze het koud hebben en dit kan een teken zijn van ziekte. Inspecteer je kip grondig en houdt goed in de gaten of deze zich anders gedraagt dan normaal. Kippen zetten echter ook gewoon hun veren op als de temperatuur daalt of als ze wat slaperig zijn, dus er hoeft niet iets ergs aan de hand te zijn.

In de rui

Als kippen in de rui zijn hoeft dit geen teken te zijn van ziekte. Het is een natuurlijk proces dat helpt om de veren in optimale conditie te houden. Je kunt je kippen wel helpen bij dit proces door het eiwitgehalte van het voer tijdelijk te verhogen en meelwormen of andere eiwitrijke snacks te geven.

Verzorging van de nagels

Als je kippen in een afgesloten ren leven met een zachte vloer, kan het verstandig zijn om hun nagels eens per jaar te knippen. De meeste kippen vinden het geen probleem om hieraan mee te werken. Zit er toch een eigenwijze kip tussen, wikkel haar vleugels dan zachtjes in een handdoek. Kippennagels kunnen prima geknipt worden met een hondennageltrimmer.

Je kippen aan het werk zetten

Kippen kunnen je heel goed helpen bij allerlei klusjes in je huis en tuin. Dit doen ze bijvoorbeeld op de volgende manieren:

• Verminderen van keukenafval. Kippen eten met plezier je etensrestjes op.
• Organische ongediertebestrijding. Kippen eten graag insecten, dus als je ze vrij laat rondscharrelen maken ze korte metten met slakken, kevers en zelfs teken.
• Compost keren. Gooi wat lekkere kippensnacks op je composthoop en je kippen klimmen erop en keren met hun pootjes je compost om.
• Compost voor de planten. Kippenmest is rijk aan stikstof en andere voedingstoffen die planten nodig hebben om te groeien. Gooi het oude kippenstrooisel dus niet langer in de vuilnisbak, maar voeg het toe aan je composthoop en laat het rijpen. Na minstens zes maanden composteren kun je het gebruiken voor bemesting van je planten.

Benodigdheden:

• Kuikenhok
• Warmtelamp, warmtemat of warmteplaat
• Bodembedekking
• Kuikenvoerbak
• Kuikendrinkbak
• Kuikenvoer
• Thermometer
• Kippenhok
• Kippenren
• Schoonmaakmiddel
• Kippenvoer
• Kippengrit
• Voersilo
• Drinkbak
• Ontwormingsmiddel

Bronnen

• Ames, Marissa. How Long Do Chicks Need a Heat Lamp. Backyard Poultry. 4 March 2021
• Biggs, Patrick. How Long Do Chickens Lay Eggs? Purina Mills. 16 May 2018
• Mattern, Vicki. Save Work and Time with the Deep Litter Method. Mother Earth News. 10 July 2020
• Oliphant, Lee. Chicks Need a Brooder. Backyard Hencam. 2015
• Skyer, Meredith. 10 Most Productive Egg Laying Chickens. Rural Sprout. 18 February 2020
• Winger, Jill. What Not to Feed Chickens. The Prairie Homestead. 26 May 2020