Of je nu druiven in je tuin houdt om ze te eten, er wijn van te maken, of omdat ze er zo gezellig uitzien, het oogsten van emmers vol trossen zelfgekweekte druiven is een ongelooflijk bevredigende aangelegenheid. Minder bevredigend zijn echter de druivenranken die in een paar jaar tijd je hele tuin kunnen overnemen, een complete boom kunnen verzwelgen of een hele omheining kunnen verorberen.
Laten we eerlijk zijn: druiven groeien aan een weerbarstige plant die snel en competitief de tuin in beslag neemt. Daarom is het zo belangrijk om vanaf het begin een goede vklimplantensteun zoals een pergola of trellis voor je druivenkind te bouwen. Gelukkig zijn er voor de moderne tuinier heel wat gemakkelijke, kant-en-klare opties op de markt. Veel omheiningen in de achtertuin kunnen als stevige pergola’s dienen, en de meeste bouwmarkten bieden bouwpakketten aan die snel en gemakkelijk in elkaar te zetten zijn.
Maar wij tuiniers kiezen zelden voor de makkelijke weg. We staan erom bekend dat we onze handen graag vuil maken. Waarom zou je een geprefabriceerd bouwpakket kiezen als je zelf ook een druivenprieel in elkaar kunt zetten van een paar eenvoudige materialen of ge-upcyclede stukken hout? Dit zijn een paar van mijn favoriete DIY-druivenpergola’s. Ik hoop dat ze je inspireren om creatief aan de slag te gaan met je eigen prieel.
Voor je aan de slag gaat is het belangrijk te bedenken dat druivenranken behoorlijk zwaar kunnen worden en, als ze goed onderhouden worden, wel 50 tot 100 jaar -of langer- kunnen leven. Vandaar dat ik alleen pergola-opties behandel die het de komende tien jaar goed zullen houden.
Materialen:
Tuinlatwerk
Draadpanelen
Draadgaas
Gegalvaniseerd staaldraad
PVC
Houten palen
Tuinhout
8 makkelijke doe-het-zelf druivenklimrekken
1. Maak een groene boog met draadpanelen
Als je begint aan het maken van klimrekken, rozenbogen, pergola’s of tuinpriëlen dan kom je al snel uit bij draadpanelen als materiaalsoort. Draadpanelen – ook wel gaaspanelen of schapengaas genoemd – zijn populair bij huis- tuin- en keukentuiniers omdat ze goedkoop en uiterst stevig zijn, maar ook relatief licht en van vorm te veranderen.
De gegalvaniseerde stalen draadschermen zijn oorspronkelijk bedoeld als afrastering voor vee en ze zijn verkrijgbaar bij veel bouw-, land- en tuinwinkels. De panelen kunnen makkelijk tot een boog gevormd worden. Vier weidepalen, ook verkrijgbaar bij bouwmarkten en veewinkels, dienen als steun voor de boog en kunnen aan het draadpaneel vastgemaakt worden met kabelbinders (tie wraps) of stevig touw.
Wat Draadpanelen misschien missen aan schoonheid, maken ze meer dan goed in stevigheid. Omdat ze bedoeld zijn om buiten gebruikt te worden zijn ze vrijwel onderhoudsvrij en kunnen ze tientallen jaren meegaan, waardoor ze ideaal zijn voor je langlevende druivenranken. Deze panelen hebben er geen moeite mee om meerdere grote ranken te ondersteunen, ook niet als je druiven gerijpd zijn. En al zien ze er eerst wat industrieel uit, je druivenranken zullen het draadpaneel al snel bedekken en het omvormen tot een prachtige groene boog, die een perfecte ingang vormt voor elke tuin.
2. Vorm een tunnel met betonijzer
Als het idee van een draadgaasboog je aanstaat maar je iets groters zoek kun je een heel tunnelprieel bouwen met betonijzer. Betonijzerstaven zijn stevige stalen staven die je kunt vinden bij je plaatselijke bouwmarkt. Ze zijn relatief goedkoop en gemakkelijk te krijgen. Ga op zoek naar staven in een grote lengte die een geweldig prieelframe vormen.
Betonijzer moet je buigen. Je kunt hiervoor een buiggereedschap voor buizen kopen, of je kunt je betonijzer met de hand buigen met behulp van metalen buizen. Na het buigen van je betonijzer stamp je beide uiteinden van je gebogen betonijzer in de grond, waarbij je ervoor zorgt dat ze flink diep zitten – hoe groter je tunnel, hoe dieper je betonijzer de grond in moet gaan. Als je echt zeker wilt zijn dat je tunnel niet verschuift kun je vloeibaar beton in de gaten gieten voor je je betonijzers plaatst.
Ga verder met het bouwen van je prieel door om de 1,5 meter een boog van betonijzer te plaatsen tot je de gewenste lengte van de tunnel hebt. Maak daarin een raamwerk maken voor je wijnranken bijvoorbeeld met een draadpaneel of draadgaas van de voet van je betonijzerbogen over de lengte van je tunnel. Je wijnranken zullen langs het paneel of het gaas omhoog klimmen langs de zijkanten van je betonijzerbogen en zo een groot, schaduwrijk prieel vormen, perfect om in de zomermaanden onder te eten.
3. Knutsel een druivenboog met staaldraad
Als je echt creatief wilt worden met je prieel, gebruik dan staaldraad. Met deze methode kun je een trellis of klimmuur vormen zoals je wilt – je kunt hem rond maken, een patroon van in elkaar grijpende vormen maken zoals ruiten, een spiraal ontwerpen… noem maar op! Draadklimrekken kunnen aan de muur van je huis of schuur bevestigd worden, of over de lengte van een schutting gespannen worden voor een echt opvallende aanblik.
Alles wat je nodig hebt om een draadafrastering te maken is zwaar, gegalvaniseerd staaldraad en schroefogen. Bevestig de schroefogen aan je steunstructuur – of dat nu een muur of een schutting is – en laat de draad tussen je schroeven lopen om je vorm te maken. Denk aan een spelletje connect-de-dots! Je druivenplanten zullen als ze groeien de draad volgen en dus de vorm die je verzonnen hebt aannemen.
4. Bouw een pvc-tipi
In plaats van een boog kun je ook een tipi maken. Tipi’s worden al eeuwenlang gebruikt om klimplanten zoals stokbonen, komkommers en natuurlijk druiven te ondersteunen. Maar als je er een imaakt voor je druivenranken wil je de meest gebruikte materialen als takken en bamboe links laten liggen. Hoewel deze materialen er charmant uitzien in een tuin, zullen ze veel te snel afbreken en onvast worden als je er druivenranken overheen laat groeien. Gebruik in plaats daarvan naar materialen die langer meegaan, zoals PVC, metalen buizen of betonijzer.
Zet met minstens vier steunen je tipi in elkaar door de onderkant van de steunen in de grond te begraven terwijl je de toppen van de steunen samen schuin houdt om een A-frame of tipi-vorm te vormen. Zet de bovenkant van de tipi vast met stevig ijzerdraad of tie wraps tot de constructie stevig is. Wikkel dan ook staaldraad rond de poten van je tipi om je ranken meer ruimte te geven om op te klimmen. Voor een echt opvallende aanblik kun je ook meerdere tipi’s bouwen en ze verspreid over je tuin te zetten. Tipi’s kunnen veel groter gemaakt worden door langere steunen te gebruiken.
5. Maak een tuinsculptuur met draadpanelen
Omdat draadpanelen zo veelzijdig zijn komen ze nog een keer op de lijst! Als je niet zo’n zin hebt in een boog van draadpanelen voor je druiven, kun je er in plaats daarvan vrijstaande prieeltjes mee bouwen. Omdat de panelen vaak lang zijn kun je ze doormidden of zelfs in vieren zagen voor meerdere druivenbogen.
Als de panelen gezaagd zijn maak je een raamwerk dat rond de buitenkant van je paneel past van cederhout of een ander kwaliteitshout dat tegen het Nederlandse weer bestand is. Bevestig het raamwerk aan je paneel met staaldraad of krammen. Deze omlijste prieeltjes kun je overal in je tuin plaatsen of in een rij achter elkaar zetten om een lange muur te vormen waar je druiven overheen kunnen klimmen. Deze constructies kunnen ondersteund worden door weidepalen, betonijzerstaven of houten palen die in de grond geslagen worden.
6. Doe wat de wijnboeren doen en maak een traditionele trellis
Als je ooit langs een wijngaard gereden bent heb je hoogstwaarschijnlijk de klassieke druiventrellissen gezien. Dit type druivenprieel is niet voor niets geliefd bij druivenboeren over de hele wereld: het zowel snel als goedkoop te bouwen en supermakkelijk om te onderhouden.
Om een traditioneel druivenprieel te bouwen heb je houten palen nodig, stevig gegalvaniseerd draad en schroefogen of krammen. Koop artikelen van de hoogste kwaliteit die je kunt krijgen om er zeker van te zijn dat je prieel lang mee gaat – een goed gemaakt prieel van dit type kan 30+ jaar blijven staan! Houten palen zijn idealiter van ceder of een andere kwaliteit hout die tegen buitenlucht kan. Graaf gaten en plaats je houten palen. Je hoeft geen beton te gebruiken om je palen vast te zetten, want dat kan vocht vasthouden en je hout voortijdig laten rotten.
Laat twee lengtes draad tussen je palen lopen, die je vastmaakt met schroefogen of krammen of ander zwaar hang- en sluitwerk. Zorg dat je draad strak staat en ga dan pas planten!
7. Ga voor rustiek met hout
Één van de eenvoudigste trellissen of klimrekken voor druiven die je kunt bouwen is ook een van de meest visueel aantrekkelijke. Afhankelijk van hoe handig je bent met een hamer en spijkers kun je met hout talloze verschillende hekwerken bouwen. Als je erg bedreven bent in het doe-het-zelven kun je de kant-en-klare hekwerken van te tuinwinkel makkelijk het nakijken geven en je eigen uitgebreide houten prieel bouwen.
Voor de rest van ons die minder bedreven zijn met hout kan een eenvoudig prieel gemaakt worden door twee houten palen verticaal in de grond te plaatsen en een andere paal of plank aan de bovenkant bevestigen voor stabiliteit. Dit rechttoe rechtaan ontwerp lijkt misschien niet vheel bijzonder, maar als je druivenranken over de lengte beginnen te klimmen wordt dit eenvoudige ontwerp al snel een prachtig gezicht.
8. Ga voor een beetje eigenzinnigheid en upcycle!
De snelste manier om een tuin wat meer eigenzinnigheid te geven is upcyclen. Upcyclen is recyclen, maar dan tot een product dat meer waard is dan het oorspronkelijke materiaal. Gelukkig zijn er veel manieren om een upcycled druivenprieel te maken. Als je besluit deze weg in te slaan, laat dan je fantasie de vrije loop. Denk aan oude voorwerpen die je hebt rondslingeren en die je niet meer nodig hebt, maar die goed tegen het weer kunnen. Of ga naar je plaatselijke rommelmarkt of antiekwinkel om materialen te zoeken.
Misschien heb je een oud metalen hoofdeinde van een bed dat prachtig in je tuin zou staan, of misschien heb je een roestige oude springveermatras? Die grote wagenwielen zijn ook goede opties. Als je eraan wilt knutselen kun je ook oude metalen fietswielen aan een houten paal te bevestigen. Je druiven willen maar wat graag tussen de spaken klimmen.
Als je besluit een ge-upcycled voorwerp te gebruiken, wees er dan zeker van dat het een veilig materiaal is om rond voedsel te gebruiken. Let op dat je geen oude loodverf, asbest of andere verontreinigingen tussen je druiven hebt staan en maak geen gebruik van spullen waar je niet zeker van bent.
Tips om van je druivenpergola een succes te maken
Als je net begint met het kweken van druiven zijn er een paar trucjes die je zult willen onthouden om bekende valkuilen te vermijden:
- Onthoud dat druiven het niet goed doen als je ze moet verplaatsen, dus bouw een klimrek voor je je druivenplant laat groeien om te voorkomen dat je nieuwe ranken beschadigen.
- Geef je pergola of boog veel ruimte. Druiven groeien snel, dus zorg dat je ze op de groei plant en ze snoeit als dat nodig is.
- Jonge druivenplanten kunnen een beetje hulp nodig hebben om te starten met klimmen. Als je druivenplant jong is moet je hem soms helpen je nieuwe klimsysteem te vinden door ranken zachtjes te verweven en eigenzinnige ranken met touw aan je structuur vast te binden.
- Het eerste jaar na het planten zul je nog geen druiven oogsten. Veel wijnstokken brengen zelfs pas in het derde of vierde jaar na het planten vruchten voort, dus wees geduldig.
Voordelen van een druivenrek
Druivenrekken zijn niet alleen een interessant aangezicht voor je tuin, ze helpen op een paar belangrijke manieren voor een zo gezond mogelijke druivenoogst:
- De rekken ondersteunen zware wijnstokken en helpen ervoor te zorgen dat de ranken niet onder hun eigen gewicht knappen.
- Druiven groeien snel en kunnen hun buurplanten, hekken en zelfs bomen snel overschaduwen. Door een pergola te gebruiken groeien de ranken in een vooraf bepaalde baan, wat snoeien en onderhoud veel makkelijker maakt.
- Omdat je ranken hoger staan wordt de luchtcirculatie verbeterd, waardoor de kans kleiner wordt dat je ranken door meeldauw en andere ziekten worden geteisterd.
- Het oogsten van je druiven is eenvoudiger met een rek of trellis en als je last krijgt van ongedierte zijn beschermende maatregelen, zoals afdekkingen en beschermingszakken, gemakkelijker aan te brengen.
Materialen:
Bronnen
- Elle. 15 Sturdy Grape Vine Trellis Design Ideas for Your Backyard Arbor. Outdoor Happens. 17 November 2021.
- Fischer, Fern. How to Make a Grape Trellis. Garden Guides. 17 November 2021. 21 September 2017
- Trellis, Terra. Garden Tipi or Teepee? It’s Uplifting Either Way. Terra Trellis. 2 Februari 2016
